Bezsenność – jakie ma objawy i przyczyny, jak ją leczyć?

Sen jest kluczowy dla naszego zdrowia i dobrego samopoczucia, ale dla niektórych z nas zasypianie może być wyzwaniem. Bezsenność, może mieć różne przyczyny i wpływać na jakość naszego życia codziennego. Jakie mogą być przyczyny zaburzeń snu, jak spróbować zadbać o sen samemu, a kiedy zgłosić się do specjalisty?

Jedna lub kilka nocy, podczas których pojawiły się problemy z zaśnięciem to jeszcze nie zaburzenie. Na pewno, nie powinniśmy denerwować się na zapas, aby problemy się nie nasilały. Bezsenność polega na trudnościach w zasypianiu, utrzymaniu snu lub wczesnym budzeniu się, co prowadzi do nieodpowiedniej ilości wartościowego snu. Może być spowodowana stresem, nieprawidłowym stylem życia, trudnościami emocjonalnymi lub problemami zdrowotnymi.

Zaburzenia snu dzieli się ze względu na czas trwania objawów:

• bezsenność przygodna: trwa kilka dni
• bezsenność krótkotrwała: do 4 tygodni 

Tego typu trudności związane są zazwyczaj z reakcją na stres, problemami dotykającymi nas w życiu. Czasami ze zmianą trybu życia. Problemy mogą wystąpić także wtedy, kiedy zmienimy miejsce zamieszkania lub wywołane są chorobami związanymi z bólem.  

Bezsennością przewlekłą nazywamy problemy trwające dłużej niż 4 tyg. Najczęściej mają one związek z zaburzeniami psychicznymi takimi jak depresja lub stany lękowe, a także chorobami somatycznymi (problemy hormonalne lub neurologiczne). Częstym powodem bezsenności przewlekłej jest również uzależnienie od alkoholu. 

Najczęściej występujące przyczyny bezsenności:

• zła higiena snu
• chroniczny stres
• praca zmianowa
• nadużywanie alkoholu i substancji psychoaktywnych
• choroby układu nerwowego
• choroby autoimmunologiczne
• zażywane leki
• bezdech senny

Szacuje się, że na zaburzenia snu cierpi około 33-50% ludzi na świecie, częściej problem ten dotyka kobiety niż mężczyzn.

Brak relaksującego, regenerującego i głębokiego snu objawia się często: zmęczeniem, drażliwością, problemami z pamięcią i koncentracją, skłonnością do drzemek i sennością w ciągu dnia.

Potrzeby jakie mamy w kwestii snu są bardzo indywidualne, wpływają na nie takie czynniki jak: płeć, wiek, czynniki genetyczne, rytm okołodobowy. 

Problemy ze snem objawiać się mogą poprzez: 

• trudności w zasypianiu
• sen jest często przerywany
• budzimy się zbyt wcześnie 
• sen nas nie regeneruje, czujemy ciągłe zmęczenie

Zaburzenia snu stwierdzamy gdy objawy te prowadzą do pogorszonego samopoczucia, przeszkadzają w codziennym życiu i występują co najmniej przez miesiąc.

Jak radzić sobie z bezsennością?

• Rutyna snu: regularny harmonogram zasypiania, czyli chodzenie spać i wstawanie o stałych porach. Taki schemat bardzo pomaga w regulacji zegara biologicznego.

• Ograniczamy kofeinę i alkohol: unikanie spożywania kofeiny oraz alkoholu przed snem to bardzo dobry pomysł ponieważ zakłócają one zdolność organizmu do zasypiania.

• Spokojne środowisko: ciemność i cisza pomagają w zasypianiu, dodatkowo wyłączenie urządzeń elektronicznych (min 30 min przed snem) z pewnością sprawi, że sen nadejdzie szybciej.

• Aktywność fizyczna: bardzo pomaga w redukcji stresu i poprawie jakości snu jednak ćwiczenia powinny być wykonywane wcześnie wieczorem, aby nie pobudzić organizmu przed snem.

• Techniki relaksacyjne: na przykład medytacja, treningi oddechowe lub joga, pomagają w redukcji stresu i przygotowaniu umysłu do snu.

W przypadku pojawienia się długotrwałej bezsenności zalecane jest wykonanie badań krwi, które pomagają wykluczyć np. choroby tarczycy. W diagnostyce wykorzystywane są też: badania EKG, pulsoksymetria, czy encefalografia (EEG) służąca do wykrywania nieprawidłowości w obrębie ośrodkowego układu nerwowego.