Jakie wyzwania psychologiczne mogą napotkać osoby LGBTQ+ i jak psychoterapia może w nich pomóc?

Powołując się na dane z raportu za lata 2019–2020 „Sytuacja społeczna osób LGBTQ+ w Polsce” wydanego przez Kampania Przeciw Homofobii i Stowarzyszenie Lambda Warszawa widać, że duża grupa osób LGBTQ+ cierpi w związku z objawami depresji, poczuciem osamotnienia a nawet myślami samobójczymi. 

Przeprowadzone analizy pokazują, że w latach 2019 – 2020 niemal 44% badanych osób deklarowało poważne objawy depresji. Dla porównania, w latach 2015-2016 odsetek ten wynosił nieco mniej niż 30%. Tak duży wzrost jest bardzo niepokojący i pokazuje, jak duża jest skala problemu. 

Wyzwania osób LGBTQ+ mogą być nie tylko kwestią orientacji seksualnej czy tożsamości płciowej, ale także niezliczonych doświadczeń psychologicznych. Od wyzwań związanych z akceptacją siebie po stres związany z dyskryminacją społeczną, istnieje wiele aspektów, z którymi osoby LGBTQ+ mogą się borykać na swojej drodze do samorealizacji i szczęścia.

Społeczne napięcia i dyskryminacja

Jednym z głównych wyzwań, z jakimi borykają się osoby LGBTQ+, to stres związany z dyskryminacją ze strony społeczeństwa. Od trudności w akceptacji przez rodzinę po doświadczenia nienawiści i przemocy ze strony społeczeństwa, codzienne życie osób LGBTQ+ może być pełne trudności związanych z byciem sobą. Autorzy wspomnianego raportu wymieniają różne rodzaje agresji, na które narażone są osoby LGBTQ+ od mikroagresji i gorszego traktowania począwszy poprzez cyberprzemoc aż do poważanych przestępstw motywowanych uprzedzeniami. 

Trudności z tożsamością

Niektóre osoby LGBTQ+ mogą doświadczać trudności ze zdefiniowaniem swojej tożsamości lub akceptacją własnej orientacji seksualnej lub tożsamości płciowej. Ta niepewność może prowadzić do konfliktów wewnętrznych i problemów z samoakceptacją.

Problemy związane z coming outem

Proces coming outu, czyli ujawnienia swojej tożsamości LGBTQ+, może być bardzo trudny i stresujący. Obawy przed odrzuceniem, utratą wsparcia społecznego czy niezrozumieniem ze strony bliskich mogą wpływać negatywnie na zdrowie psychiczne.

Trudności w relacjach interpersonalnych

Osoby LGBTQ+ często doświadczają trudności w relacjach interpersonalnych, zarówno ze względu na napięcia związane z tożsamością, jak i na zewnętrzną presję społeczną.

Zmaganie się z depresją i lękiem

Jak już zostało wspomniane osoby LGBTQ+ często doświadczają wyższych wskaźników depresji i lęku niż ich heteroseksualni rówieśnicy. Przyczyn może być wiele, od wewnętrznych konfliktów po zewnętrzne reakcje na ich tożsamość. Psychoterapia może pomóc w identyfikacji przyczyn tych stanów i opracowaniu skutecznych strategii radzenia sobie, które pozwolą odzyskać kontrolę nad własnym życiem i emocjami. 

Agresja i przemoc ze względu na orientację seksualną lub tożsamość płciową

Niestety agresja i przemoc wobec osób LGBTQ+ to nadal znaczący problem. Jak podaje raport „Sytuacja społeczna osób LGBTQ+ w Polsce” aż 68,54% osób LGBTQ+ biorących udział w badaniu doświadczyło co najmniej jednego typu zachowań przemocowych ze względu na swoją orientację seksualną lub tożsamość płciową. Osoba, która doświadczyła tego typu agresji może doświadczać objawów PTSD lub innych poważnych problemów psychicznych. Współpraca z terapeutą może pomóc przetworzyć te doświadczenia i nauczyć technik radzenia sobie ze stresem, które pomogą złagodzić obciążenie emocjonalne.

W obliczu tych wyzwań psychoterapia może być nieocenionym wsparciem. Psychoterapeuta może pomóc osobom LGBTQ+ w radzeniu sobie z negatywnymi emocjami, wyzwaniami tożsamościowymi oraz w budowaniu zdrowszych relacji interpersonalnych. 

Oto kilka sposobów, w jakie psychoterapia może być pomocna:

Wsparcie emocjonalne

Psychoterapeuta może zapewnić bezpieczne i wspierające środowisko, w którym osoby LGBTQ+ mogą wyrażać swoje emocje i doświadczenia bez obawy przed oceną. Psychoterapia oferuje przestrzeń do głębokiej introspekcji i samooceny, co jest niezbędne do zrozumienia własnych przekonań, wartości i zachowań. Lepsza samoświadomość prowadzi do lepszego zrozumienia tego, jak myśli i emocje wpływają na zachowania i jak można te wzorce zmieniać na bardziej zdrowe i produktywne.

Budowanie samoakceptacji

Poprzez terapię, osoby LGBTQ+ mogą pracować nad akceptacją siebie i budowaniem pozytywnego obrazu siebie, co może pomóc im w radzeniu sobie z negatywnymi myślami i emocjami. Dla wielu osób LGBTQ+ budowanie pozytywnego obrazu siebie jest wyzwaniem w obliczu wewnętrznych i zewnętrznych negatywnych przekonań. Praca z terapeutą może pomóc w przełamywaniu tych barier, umożliwiając rozwój zdrowego i pozytywnego obrazu siebie.

Radzenie sobie z dyskryminacją i przemocą

Psychoterapeuta może pomóc osobom LGBTQ+ w radzeniu sobie z doświadczeniami dyskryminacji i przemocy poprzez uczenie się zdrowych strategii radzenia sobie i budowania wewnętrznej siły.

Techniki radzenia sobie są dostosowane do indywidualnych potrzeb i sytuacji życiowej i mogą obejmować mindfulness (uważność), techniki relaksacyjne, metody radzenia sobie ze stresem oraz techniki asertywności, które pomagają w wyrażaniu potrzeb i granic w zdrowy sposób.

Wsparcie w procesie coming outu

Psychoterapeuta może pomóc osobom LGBTQ+ w procesie coming outu, oferując wsparcie emocjonalne i praktyczne porady dotyczące komunikacji z bliskimi.

Jak znaleźć odpowiedniego psychoterapeutę?

Wybór terapeuty, który jest edukowany i wrażliwy na specyficzne potrzeby społeczności LGBTQ+, jest kluczowy. Można szukać specjalistów poprzez organizacje LGBTQ+, polecenia znajomych, czy nawet profesjonalne portale internetowe oferujące listy terapeutów specjalizujących się w terapii afirmatywnej LGBTQ+.

Psychoterapeuci pracujący w Centrum Terapii Psyche są otwarci i wolni od wszelkich uprzedzeń. Pracują ze świadomością oraz poszanowaniem różnorodności seksualnej i płciowej każdego człowieka.

Brak akceptacji społecznej jest dużym ciężarem. Może prowadzić do izolacji, obniżonej samooceny, a nawet depresji. Terapeuta może pomóc w znalezieniu sposobu na radzenie sobie z takimi sytuacjami, wzmocnić poczucie własnej wartości i pomóc w budowaniu wspierającej sieci społecznej.

Każdy ma prawo do szczęścia i zdrowia psychicznego. Niezależnie od wyzwań, które napotykają osoby LGBTQ+, psychoterapia może pomóc nie tylko je przezwyciężyć, ale również odnaleźć głębokie poczucie spełnienia i celu w życiu. 

Wnioski są jasne: psychoterapia może być niezwykle pomocna dla osób LGBTQ+, które borykają się z różnorodnymi wyzwaniami psychologicznymi. Zapewnienie bezpiecznego i wspierającego środowiska oraz wsparcie w radzeniu sobie z negatywnymi emocjami i doświadczeniami może być kluczowe dla zdrowia psychicznego osób LGBTQ+. Dlatego też warto szukać wsparcia u doświadczonego psychoterapeuty, który ma zrozumienie i empatię dla doświadczeń osób LGBTQ+.

Tworzenie wspierającej społeczności

Oprócz indywidualnej pracy w ramach psychoterapii, ważne jest także budowanie i utrzymywanie wspierających społeczności. Często osoby LGBTQ+ mogą czuć się izolowane w swoich doświadczeniach, dlatego otaczanie się przez osoby, które rozumieją i wspierają Twoje życie, może mieć kluczowe znaczenie dla Twojego dobrostanu emocjonalnego.

Grupy wsparcia

Uczestnictwo w grupach wsparcia dla osób LGBTQ+ może być wyjątkowo wartościowe. Spotkania z innymi, którzy doświadczają podobnych wyzwań, mogą nie tylko pomóc poczuć się mniej osamotnionym, ale również dostarczyć praktycznych rad i perspektyw, jak radzić sobie z codziennymi problemami. Psychoterapeuci często prowadzą lub polecają takie grupy, co stanowi doskonałe uzupełnienie indywidualnej terapii.

Aktywizm i zaangażowanie społeczne

Dla wielu osób zaangażowanie w działania na rzecz praw LGBTQ+ staje się źródłem siły i celu. Aktywizm może nie tylko przyczynić się do zmiany społecznej, ale również pozwala na budowanie poczucia wspólnoty i osobistej siły w obliczu przeciwności.

Znaczenie holistycznego podejścia do zdrowia

Podczas gdy psychoterapia skupia się głównie na zdrowiu psychicznym, nie można ignorować znaczenia holistycznego podejścia, które obejmuje również zdrowie fizyczne i społeczne. Integracja różnych aspektów życia jest kluczowa dla osiągnięcia ogólnego dobrostanu.

Zdrowie fizyczne

Regularne badania, odpowiednia dieta, regularna aktywność fizyczna i dbałość o odpoczynek są równie ważne. Wiele osób LGBTQ+ doświadcza bariery w dostępie do opieki zdrowotnej z powodu dyskryminacji lub braku dostawców świadomych specyficznych potrzeb. Szukanie lekarzy i specjalistów, którzy są afirmatywni wobec osób LGBTQ+, może znacząco poprawić jakość otrzymywanej opieki zdrowotnej

Wsparcie społeczne

Budowanie relacji, które są wspierające i pozbawione przemocy, jest niezbędne. Tożsamość jest silnie związana z kontekstem społecznym, a zdrowe relacje wzmacniają poczucie własnej wartości i przynależności.

Źródło: Raport za lata 2019-2020 „Sytuacja społeczna osób LGBTA w Polsce” Kampania Przeciw Homofobii, Stowarzyszenie Lambda Warszawa.

autor: Marta Laskowska-Nowara
psycholożka, psychoterapeutka psychodynamiczna, członek Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychodynamicznej